پارس‌ها كه گروهي از آريايي‌هاي مهاجر بودند سرزميني را كه در آن ساكن شدند، به نام ايشان، پارس يا فارس و به تعبير غربي‌ها (Persia) ناميده‌اند.

قبايل چادرنشين پارس ابتدا در اين سرزمين به دامداري پرداختند ولي پس از مدتي، گروهي از آنها كشاورز و يك جانشين شدند.

يكي از اين قبايل قبيلة «پاسارگاد» بود. رئيس اين قبيله «هخامنش» نام داشت. او رئيس همة قبيله‌هاي پارسي نيز بود بنابراين قبيلة هخامنش بزرگترين قبيلة پارس بشمار مي‌آمد. يكي از نوادگان هخامنش كه به حكومت سرزمين پارس رسيد «كورش» نام داشت. كورش پارس‌ها را به قيام عليه مادها دعوت كرد. پارس با او همراه شدند و تعدادي از بزرگان ماد نيز به او پيوستند. «آژي دهاك» پادشاه ماد از كورش شكست خورد و حكومت مادها به پايان رسيد.

سرانجام كورش در يكي از جنگ‌هايش در شمال شرقي ايران كشته شد. پس از كورش حكومت هخامنشيان كه مورد تهاجم مخالفان قرار گرفت با به قدرت رسيدن داريوش بار ديگر هخامنشيان اقتدار خود را بازيافتند. داريوش نزديك به سه سال به طور مداوم با شورشيان جنگيد تا توانست همة آنها را شكست دهد.

او در كتيبة «بيستون» كه از خود به يادگار گذاشته، چگونگي اين جنگ‌ها و طرز مجازات دشمنان خود را شرح داده است.

در دورة هخامنشيان بناهاي بزرگي در ايران ساخته شد و چون در ساختن آنها از سنگ به مقدار زياد استفاده مي‌شد امروزه آثار اين بناها به جا مانده است. همچنين آنان اقدامات مهم و ارزشمند انجام دادند كه در تاريخ انديشه بشري قابل توجه است.

پايتخت‌هاي هخامنشيان:

هخامنشيان براي اينكه به نقاط مهم قلمرو خود نزديكتر باشند چندين شهر را پايتخت خويش قرار داده بودند. يكي از پايتخت‌هاي آنان شهر هگمتانه بود كه در آن زمان«اكباتان» ناميده مي‌شد؛ در واقع اين شهر پايتخت تابستاني آنها و پايتخت ديگرشان شهر شوش بود كه پايتخت زمستاني بشمار مي‌رفت.

«تخت جمشيد» معروف‌ترين پايتخت‌ هخامنشيان شامل مجموعه‌اي از كاخ‌هاي عظيم بود كه هنوز ويرانه‌هاي آن باقي است.اين بناي باستاني به دستور داريوش كنار شهري به نام«‌پارسه» ساخته شد.